Let op: de groene tekst bevat hyperlinks.
In het midden van de 19e eeuw heeft Naaldwijk een burgemeester die zijn mannetje staat: ex-zeeofficier Jacob Adriaan van der Goes.
De gemeenteraad vergadert dan nog in het Oude Raadhuis aan het Wilhelminaplein. Daar wordt in oktober 1853 een besluit genomen dat gevolgen heeft voor het hele Westland.
Regen, wind een knetterende onweersbuien teisteren het Westland als op 23 september 1853 in Honselersdijk een groep kermisgangers beschonken langs de straten trekt. Ze joelen en schreeuwen en er spelen zich voor de nette burgerij ‘ergerlijke tonelen’ af. Het is zelfs zo erg, dat een aantal vooraanstaande Naaldwijkers het gemeentebestuur vraagt om de kermis in Naaldwijk en Honselersdijk te verbieden. Burgemeester Van der Goes is het daarmee eens, maar voorziet dat een ander deel van de bevolking het wel eens niet zo makkelijk zal pikken. Hij treedt daarom in overleg met zijn collegae uit de buurtgemeenten en slaagt er in om eenzelfde maatregel in het hele Westland ingevoerd te krijgen.
(raadsnotulen Naaldwijk. Bron: HAW, archief gem.bestuur Naaldwijk)
Naarmate de datum van de eerstvolgende kermis in Naaldwijk nadert, neemt het rumoer op straat gestaag toe. Vooral ’s avonds is het een drukte van belang. De herbergen worden platgelopen. Er wordt overvloedig geschonken en gedronken.
De burgemeester heeft slecht twee agenten, een nachtwaker en twee extra rijksveldwachters. Als het sluitingsuur van de herbergen aanbreekt, geeft Van der Goes de agenten de opdracht op controle uit te gaan en zo nodig cafés te ontruimen.
Raadhuis aan Wilhelminaplein, half achter de bomen Hotel Torenburg. Bron: HAW, foto N-001408
Recht tegenover het raadhuis staat de herberg Jan van der Waal – het latere hotel Torenburg. Overal gaat men gedwee naar buiten, maar bij deze herberg stuiten de agenten op verzet. De bezoekers weigeren de herberg te verlaten. De agenten dreigen zelfs onder de voet gelopen te worden en trekken zich terug. Een kritiek moment waarop de burgemeester heeft gewacht. Met de ambtsketen om en een geladen pistool op zak, gaat hij alleen naar binnen en verzoekt de aanwezigen de herberg te verlaten. Schoorvoetend wordt hieraan gehoor gegeven. Maar de laatste is nog niet vertrokken of het volk komt in opstand. Men begint zich op te dringen, terwijl de wildste kreten worden geuit. Ze willen weer naar binnen.
De burgemeester begrijpt, dat hij de toestand nu meester moet zien te blijven en gaat breeduit voor de deur staan. Maar men blijft zich roeren en enkele raddraaiers hebben het zelfs op zijn ambtsketen gemunt. Hij weet ze echter met enkele welgerichte vuistslagen uit te schakelen. Als een van de muiters driegt een vuurpot naar de burgemeester te gooien, grijpt deze zijn pistool en dreigt de eerste de beste die hem nadert neer te kunnen schieten. De beschonken massa trekt zich terug en de agenten sluiten de herberg. IJlings te hulp geroepen militairen hebben daarna een einde gemaakt aan de relletjes en de grootste raddraaiers opgepakt.
Nieuwe Drentsche Courant 16 juli 1854
Het leven van Jacob Adriaan van der Goes
Jacob Adriaan van der Goes is in 1808 geboren in Ravenstein bij Nijmegen. Hij is de derde zoon van Franc van der Goes , die kapitein van de infanterie is geweest en vervolgens van 1811 tot 1813 de eerste burgemeester van de gemeente Loosduinen (waar in die tijd ook de dorpen Poeldijk en Kwintsheul toe behoorde). De oudste zoon wordt burgemeester van Gendt, de tweede wordt notaris.
Jacob begint zijn carrière als adelborst (cadet) bij de marine waar hij opklimt tot luitenant-ter-zee. Op 35-jarige leeftijd moet hij stoppen vanwege lichamelijke problemen en wordt hij eervol ontslagen. Hij maakt de overstap naar gemeenteadministratie en wordt in 1845 gemeentesecretaris van Monster. Op 28 mei 1851 wordt Jacob Adriaan van der Goes burgemeester van Naaldwijk. Met voortvarendheid heeft hij zijn taak aangevat. Als oud-Marineman, gewend aan discipline, verwachtte hij ook van de bevolking dat zij zich ordelijk zou gedragen. Van 1851 tot 1856 en van 1862 tot 1881 is hij tevens burgemeester van De Lier.
Jacob is op dertigjarige leeftijd getrouwd met de twaalf jaar jongere Eva Maria Adriana Francisca de Jonge van Zwijnsbergen, dochter van een burgemeester. Samen krijgen ze zeker dertien kinderen waarvan de oudsten elf meisjes zijn. Hun twee zoontjes Jacob Adriaan (naar vader vernoemd) en Marinus Bonifacius Willem overlijden beiden in 1864, op een leeftijd van 5 en 2 jaar oud.
In 1867 verhuist het gezin naar een grote woning aan de Hofstraat (toen Naaldwijkseweg) in Honselersdijk. Voorheen woonde hier kantonrechter Willem Frederik de Mauregnault met zijn vrouw en vier kinderen en daarvoor was het de hofherberg. Het huis komt op naam van Eva te staan. Waarschijnlijk houdt Jacob kantoor in een grote kamer op de eerste verdieping.
In 1868 trouwt hun dochter Wilhelmina Maria met de burgemeester van Giessendam en dochter Caterine Cornelie Françoise met Carel Philip Metelerkamp, secretaris van Wormerveer. Drie jaar later wordt hun eerste kleinkind Jacques geboren. Caterine sterft een jaar later. In februari 1874 trouwt Carel, die inmiddels burgemeester is van Wormerveer met zijn schoonzus Louise Antoinette Frederique.
In december van datzelfde jaar trouwt dochter Maria Pauline met een notaris uit ‘s-Gravenzande en dochter Maria Margaretha Johanna met een notaris uit Amsterdam. Hun huwelijken worden op dezelfde dag voltrokken in Naaldwijk.
Het bevolkingsregister in Naaldwijk vermeldt nog twee overlijdensaktes van kinderen van Jacob en Eva. In 1870 dochter Pauline (niet verwarren met zus Maria Pauline) en in 1879 dochter Eva Maria Adriana Francisca (naar haar moeder vernoemd). Zij zijn beiden in de twintig als ze overlijden.
Burgemeester J.A. van der Goes. Bron: HAW, foto N-012011
Op 29 mei 1876 was het groot feest in Honselersdijk. Van der Goes was 25 jaar burgemeester.
“Reeds vroeg in den morgenstond wapperde uit schier alle woningen de vaderlandsche driekleur en was ieder in een feestelijke stemming”. Van der Goes was dan ook geliefd als burgemeester.
Hij kreeg een paard cadeau, betaald door de inwoners van Naaldwijk en Honselersdijk.
Een verslag van de feestelijkheden lees je in de Courant voor Maassluis, het Westland en Rozenburg van 3 juni 1876.
Op 10 april 1881 sterft burgemeester Jacob Adriaan van der Goes op tweezeventigjarige leeftijd in Naaldwijk. Zijn weduwe Eva vertrekt waarschijnlijk uit het Westland. Van haar komen we geen gegevens meer tegen.
Burgemeester jonkheer mr. W.Th.C. van Doorn koopt hun woning in Honselersdijk. Na een korte periode van 1900 tot 1904 is het pand een opleidingsinstituut. Vervolgens koopt de gemeente Naaldwijk het en vestigt er een postkantoor in, met daarboven een burgemeesterskamer.
Het Instituut in 1904. Bron: HAW, foto N-001655
Zowel in Naaldwijk als in De Lier is een straat naar Van der Goes vernoemd.
Van der Goeslaan in De Lier (1950). Bron: HAW, foto D-002047 Van der Goesstraat in Honselersdijk 1965. Bron: HAW, foto N-000792
HAW/JF, 2022
met dank aan Aad van Holsteijn en Gerard Beijer.